سرطان تخمدان پنجمین علت مرگ زنان در سراسر جهان می‌باشد.
عامل اصلی این بیماری نامعلوم است، اما عواملی مانند ژنتیک، سن بالا، تاریخچه خانوادگی از سرطان تخمدان و عدم باروری می‌توانند عوامل خطر زایی باشند. برخی از علائم سرطان تخمدان شامل درد شکم، تورم شکم و اختلالات گوارشی هستند. اما مشکل اصلی در تشخیص این بیماری این است که علائم آن غیر واضح و غیر اختصاصی است.
علائم و نشانه های سرطان تخمدان
سرطان تخمدان ممکن است علائم و نشانه های متعددی را ایجاد کند. در صورت گسترش بیماری احتمال بروز علائم در زنان بیشتر است، اما حتی سرطان تخمدان در مراحل اولیه نیز می تواند باعث بروز علائم شود. شایع ترین علائم عبارتند از:
- نفخ یا تورم شکم
- احساس سیری مدت کمی پس از غذا خوردن
- کاهش وزن
- ناراحتی در ناحیه لگن
- خستگی
- کمردرد
- تغییر عملکرد روده مانند یبوست
- نیاز مکرر به ادرار کردن
این علائم معمولاً به دلیل بیماری های خوش خیم (غیر سرطانی) و سرطان سایر اندام ها نیز ایجاد می شوند اما هنگامی که آنها به دلیل سرطان تخمدان ایجاد می شوند، تمایل دارند که پایدار باشند و از حالت عادی تغییر کنند – به عنوان مثال، اغلب رخ می دهند یا شدیدتر هستند. این علائم بیشتر به دلیل سایر بیماری ها ایجاد می شوند و بیشتر آنها تقریباً در زنانی که سرطان تخمدان ندارند رخ می دهد. اما اگر بیش از 12 بار در ماه این علائم را داشتید، به پزشک مراجعه کنید تا در صورت لزوم مشکل را پیدا کرده و درمان کنید.
سایر علائم سرطان تخمدان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ناراحتی معده
- درد هنگام رابطه جنسی
- تغییرات در قاعدگی زنان، مانند خونریزی شدیدتر از خونریزی طبیعی یا نامنظم بودن چرخه قاعدگی
- تورم شکم (شکم) همراه با کاهش وزن
شناسایی سرطان تخمدان:
برای شناسایی سرطان تخمدان از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. یکی از روش‌های رایج شناسایی سرطان تخمدان، آزمایش خونی است. در این آزمایش، سطح برخی از مارکرهای توموری مانند کانسر گن ۱۲۵ (CA-125) در خون اندازه‌گیری می‌شود. افزایش سطح CA-125 می‌تواند نشان دهنده وجود سرطان تخمدان باشد، اما این آزمایش نیز دقت ۱۰۰٪ را ندارد و ممکن است نتایج نادرست داشته باشد.
علاوه بر آزمایش‌های خونی، تصویربرداری نیز در شناسایی سرطان تخمدان مورد استفاده قرار می‌گیرد. تکنیک‌هایی مانند آندوسکوپی، سونوگرافی و توموگرافی کامپیوتری (CT scan) می‌توانند کمک کننده در تشخیص و مشخص کردن مراحل سرطان تخمدان باشند.
درمان سرطان تخمدان:
درمان سرطان تخمدان بستگی به مرحله بالقوه بیماری، سن بیمار، ویژگی‌های تومور و وضعیت عمومی بیمار دارد. روش‌های درمانی شامل جراحی، شیمی درمانی، رادیوتراپی و درمان هدفمند مولکولی است.
جراحی: جراحی برای برداشتن تومور و تخمدان‌ها و سازوکارهای تناسلی ممکن است در مراحل اولیه سرطان تخمدان به کار گرفته شود. در برخی موارد، جراحی تشخیصی (بیوپسی) نیز صورت می‌گیرد تا نوع و مرحله سرطان تخمدان تعیین شود.
شیمی درمانی: شیمی درمانی با استفاده از داروها برای کاهش حجم تومور، کنترل رشد سرطان و کاهش خطر عود سرطان استفاده می‌شود. این درمان معمولاً در ترکیب با جراحی یا پس از آن اجرا می‌شود و به عنوان درمان اصلی در مراحل پیشرفته سرطان تخمدان نیز استفاده می‌شود.
رادیوتراپی: در برخی موارد، رادیوتراپی ممکن است برای کنترل رشد سرطان تخمدان استفاده شود. در این روش، پرتوهای با انرژی بالا بر روی منطقه مورد نظر تمرکز می‌کنند و سلول‌های سرطانی را تخریب می‌کنند. رادیوتراپی معمولاً به عنوان درمان همزمان با جراحی یا شیمی درمانی استفاده می‌شود.
درمان هدفمند مولکولی: با پیشرفت در فهم مکانیزم‌های سرطان تخمدان، درمان هدفمند مولکولی به عنوان یک روش جدید در درمان این بیماری مورد بررسی قرار گرفته است. این روش شامل استفاده از داروهایی است که به طور خاص به سلول‌های سرطانی می‌چسبند و آنها را نابود می‌کنند، در حالی که سلول‌های سالم را تحت تأثیر نمی‌گذارند.
سرطان تخمدان یکی از بیماری‌های خطرناک و پرمرگ در زنان است. این بیماری به دلیل عدم وجود علائم خاص در مراحل اولیه شناخته شدن و معمولاً در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود. اما با پیشرفت تکنولوژی و علوم پزشکی، روش‌های شناسایی و درمان سرطان تخمدان بهبود یافته است.
عوامل خطر زایی سرطان تخمدان می‌توانند عواملی باشند که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. در ادامه به برخی از عوامل خطر زایی سرطان تخمدان اشاره می‌کنم:
1. ژنتیک: وجود تاریخچه خانوادگی از سرطان تخمدان می‌تواند عامل خطری برای ابتلا به این بیماری باشد. اگر در خانواده افرادی وجود داشته باشد که به سرطان تخمدان مبتلا شده‌اند، احتمال ابتلا به این بیماری در فرد دیگری در خانواده بالاتر می‌رود.
2. سن بالا: بیشتر موارد سرطان تخمدان در زنان بالای ۵۰ سال سن اتفاق می‌افتد. با پیشرفت سن، احتمال بروز تغییرات غیرطبیعی در سلول‌های تخمدان افزایش می‌یابد.
3. عدم باروری: کاهش تعداد سیکل‌های تخمک‌گذاری در طول عمر زنان و عدم باروری می‌تواند به افزایش خطر سرطان تخمدان مرتبط باشد. افرادی که هیچ فرزندی ندارند یا سن باروری آنها به تأخیر افتاده است، احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را دارند.
4. استفاده از درمان هورمونی: مصرف طولانی مدت هورمون‌هایی مانند هورمون‌های ضد بارداری (که ترکیبی از استروژن و پروژسترون هستند)، هورمون‌های جایگزین بعد از بیماری های تخمدان و استفاده طولانی مدت از هورمون‌های همگرا می‌تواند عامل خطری برای سرطان تخمدان باشد.
5. سابقه سرطان در دیگر اعضای تناسلی: افرادی که در گذشته سرطان در دیگر اعضای تناسلی مانند سرطان سینه، سرطان رحم یا سرطان تخمدان داشته‌اند، احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را بیشتر می‌کنند.
6. عوامل محیطی: عواملی مانند مواد شیمیایی موجود در محصولات خانگی و صنعتی، دود سیگار، ترکیبات آرایشی و بهداشتی حاوی آلومینیوم و استفاده طولانی مدت از تالک ممکن است باعث افزایش خطر سرطان تخمدان شوند. اما برای بسیاری از این عوامل، هنوز نیست اطلاعات دقیقی درباره ارتباطشان با سرطان تخمدان وجود ندارد و نیاز به بررسی‌های بیشتر است.
مهم است بدانید که وجود یک یا چند عامل خطر در خود تنها نمی‌تواند ابتلا به سرطان تخمدان را تضمین کند، بلکه تنها افزایش احتمال ابتلا را نشان می‌دهد. برعکس، بسیاری از زنان بدون وجود هیچ یک از این عوامل خطر همچنان به سرطان تخمدان مبتلا می‌شوند.
در صورتی که نگران عوامل خطر سرطان تخمدان هستید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما می‌تواند بر اساس تاریخچه پزشکی شما و سایر عوامل مرتبط، احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را بررسی کند و در صورت لزوم تست‌ها و بررسی‌های بیشتری انجام دهد.
