در اندومتریوز، بافت آندومتر در خارج از رحم رشد می کند. در آدنومیوز، بافت غیر طبیعی در عضله رحم رشد می کند. 

آنها بیماری های متفاوتی هستند اما هر دو می توانند باعث درد لگن، خونریزی غیرعادی قاعدگی و پریودهای سنگین شوند.

از آنجایی که علائم بسیار مشابه هستند، تشخیص شرایط ممکن است دشوار باشد – حتی متخصصان ممکن است در تشخیص یکی از دیگری مشکل داشته باشند. این امر به ویژه در مورد اندومتریوز صادق است، که برای تشخیص قطعی نیاز به جراحی دارد.

هر دو بیماری اغلب به کنترل هورمونی پاسخ می دهند، بنابراین اگر پزشک مشکوک به آدنومیوز یا اندومتریوز باشد، ممکن است این را به عنوان اولین گزینه توصیه کند.

اندومتریوز و آدنومیوز هر دو باعث رشد غیر طبیعی بافت مشابه اندومتر می شوند:اندومتر بافتی است که داخل رحم را می پوشاند.

در آدنومیوز، بافت بیش از حد رشد می کند و به عضله رحم گسترش می یابد. با این حال، در اندومتریوز، بافت در خارج از رحم رشد می کند و اغلب به ساختارهای مجاور مانند تخمدان ها و لوله های فالوپ سرایت می کند.

آدنومیوز و اندومتریوز علائم مشترکی دارند. هر دو می توانند علایم زیر  را ایجاد کنند:

• درد لگن، به ویژه در طول دوره قاعدگی یک فرد
• الگوهای خونریزی غیرعادی مانند پریودهای بسیار طولانی، نامنظم یا از دست رفته
• ناباروری

علاوه بر این، آدنومیوز ممکن است باعث نرم شدن و بزرگ شدن رحم فرد شود که می تواند باعث ایجاد احساس تورم در شکم شود.

اندومتریوز بسته به محل رشد بافت آندومتر می تواند علائم مختلفی ایجاد کند. به عنوان مثال، بافت آندومتر می تواند به اندام های گوارشی بچسبد و باعث درد معده یا اختلال در عملکرد روده شود.

پزشکان منبع مورد اعتماد شیوع دقیق آندومتریوز را نمی دانند. این به این دلیل است که افراد مبتلا به این عارضه اغلب برای سال‌ها تشخیص داده نمی‌شوند و جراحی تنها راه تشخیص قطعی آن است. این بدان معناست که تعداد واقعی افراد مبتلا به اندومتریوز ممکن است بسیار بیشتر از تخمین های فعلی باشد.

اکثر تخمین ها نشان می دهد که 10 تا 15 درصد از افراد در سن باروری به این بیماری مبتلا هستند. در میان کسانی که درد لگن دارند، شیوع ممکن است تا 70٪ باشد.

همین اتفاق مشابه برای آدنومیوز هم  وجود دارد یعنی افراد تشخیص داده نمی شوند.

آدنومیوز در بین افرادی که  کورتاژ (D&C) -روشی برای ختم بارداری- و درمان برخی از سقط‌ها انجام داده‌اند، شایع‌تر است. تحقیقات شیوع کلی 20-35٪ را نشان می دهد.

محققان این که  که چه چیزی باعث ایجاد هر یک از این بیماری ها می شود را نمی دانند.

یکی ازشایع ترین دلایل برای اندومتریوز، قاعدگی رتروگراد است. این تئوری نشان می دهد که در طول دوره قاعدگی یک فرد، مقداری از جریان قاعدگی از طریق لوله های فالوپ به سمت عقب حرکت می کند و به بافتی که فرد در طول دوره قاعدگی خود می ریزد اجازه می دهد تا در جای دیگری از بدن خود حرکت کند.

در مورد آدنومیوز، محققان معتقدند که یک اختلال در مرز بین عضله رحم و عمیق ترین لایه بافت آندومتر ممکن است باعث این بیماری شود. به همین دلیل است که جراحات و جراحی می توانند از عوامل خطر باشند.

با این حال، هر دو وضعیت وابسته به استروژن هستند، به این معنی که آنها فقط زمانی رخ می دهند که سطح استروژن به اندازه کافی بالا باشد که به بافت آندومتر اجازه رشد دهد.

عوامل خطر برای اندومتریوز عبارتند از :

• سابقه خانوادگی اندومتریوز
• قاعدگی که قبل از 11 سالگی شروع می شود
• دوره های ماهانه کوتاهتر از 27 روز
• دوره های سنگین که بیش از 7 روز طول می کشد
• ناباروری
• توده بدن بدون چربی
•  

عوامل خطر آدنومیوز عبارتند از :

• افزایش قرار گرفتن در معرض استروژن، مانند شروع قاعدگی در سنین پایین یا داشتن حاملگی های زیاد
• توده بدن بالاتر
• استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی
• سابقه جراحی های رحم
• استفاده از داروی تاموکسیفن (تاموکسیفن دارویی از دسته ضد استروژن ها است و این دارو در جلوگیری از سرطان سینه نقش دارد.)

بسته به علائم فرد، پزشک ممکن است به اندومتریوز، آدنومیوز یا هر دو مشکوک شود.

آزمایشات تصویربرداری مانند سونوگرافی لگن و (MRI) می تواند به پزشکان در تشخیص آدنومیوز کمک کند. اگر پزشک مشکوک به اندومتریوز باشد، این آزمایش‌ها ممکن است به رد سایر علل بالقوه درد لگن کمک کند.

در حالی که اسکن تصویربرداری ممکن است نشان دهد که فرد مبتلا به اندومتریوز است، تنها راه برای تشخیص قطعی این بیماری از طریق جراحی برای بررسی رحم است.

درمان مناسب به علائم، سلامت کلی و اهداف باروری فرد بستگی دارد.

اگر فردی نمی‌خواهد باردار شود اما می‌خواهد باروری آینده خود را حفظ کند، داروهای زیر می‌توانند هم به درمان اندومتریوز و هم  آدنومیوز کمک کنند:

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) برای درد
داروهای ضد بارداری خوراکی

زمانی که فردی می خواهد باردار شود، می تواند مصرف این داروها را قطع کند. همچنین ممکن است فرد برای باردار شدن نیاز به درمان های باروری داشته باشد. اینها ممکن است شامل داروهایی برای تحریک تخمک گذاری و درمان هایی مانند تلقیح داخل رحمی (IUI) و لقاح آزمایشگاهی (IVF) باشد.

افراد مبتلا به آندومتریوز که نمی خواهند باردار شوند، ممکن است از هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRh) استفاده کنند، معمولا برای یک آزمایش کوتاه 3 ماهه. این می تواند بافت آندومتر را کوچک کرده و علائم را کاهش دهد.

اگر دارو موثر نباشدجراحی برای برداشتن چسبندگی آندومتر یا رشد آدنومیوز ممکن است مفید باشد.

در واقع اندومتریوز هیچ درمانی ندارد.در حالی که جراحی می تواند علائم را کاهش دهد، مطالعات مختلف به میزان عود 6-67٪ پس از جراحی اشاره می کنند. در 5 تا 59 درصد افرادی که تحت درمان پزشکی برای اندومتریوز قرار می گیرند، درد ادامه دارد.

بارداری در افراد مبتلا به آندومتریوز امکان پذیر است، اما میزان عوارض بارداری بیشتر است و ممکن است فرد برای باردار شدن و ماندن مشکل بیشتری داشته باشد.

چسبندگی‌های آدنومیوز بیشتر، به‌ویژه موارد بسیار عمیق، معمولاً با علائم بدتر مرتبط هستند. پزشکان معمولاً با دارو شروع می‌کنند و بسته به نتایج، ممکن است درمان‌های تهاجمی‌تری را امتحان کنند.

هیسترکتومی یا برداشتن رحم می تواند آدنومیوز را درمان کند، اما بدون رحم، فرد نمی تواند حامله شود. افرادی که می خواهند بعد از هیسترکتومی بچه دار شوند، می توانند از رحم جایگزین استفاده کنند.

آدنومیوز و اندومتریوز علائم مشابهی ایجاد می کنند و فرد می تواند هر دو بیماری را همزمان داشته باشد.

درمان برای این دو بیماری مشابه است، بنابراین اگر پزشک مطمئن نباشد که یک فرد دارای کدام بیماری است، ممکن است با توصیه داروهای ضد بارداری یا سایر داروهای هورمونی شروع کند.